Bebeğinize hamile olduğunuz ya da eşinizin hamile olduğu dönemi hatırlayın. Hatta bir çocuk sahibi olmayı planlamıyorken bile, ileride çocuğunuz olursa diye düşündüğünüz anları hatırlamaya çalışın. Çocuğunuza dair kafanızda oluşturduğunuz beklentiler, hayaller nelerdi? İsmi, neler giyeceği, hangi oyuncaklarla oynayacağı, kimlerle arkadaş olacağı, nasıl bir okula gideceği, sizinle nasıl bir ilişkisi olacağı, nasıl yemek yiyeceği, nasıl uyuyacağı, benimseyeceğiniz ebeveynlik tutumu, ne zaman yürüyeceği, konuşacağı ve okuma yazma öğreneceği…
Çocuk doğmadan beklenti başlıyor
Çocuklar henüz anne karnındayken, onlara dair birçok hayal ve beklenti oluşuyor. Çocuk Dünya’ya kendi biricikliğiyle geliyor ve beraberinde daha önce görmediğiniz yepyeni renkler getiriyor. Bu farklılıkların tarafınızca kabul görüp görmemesi, kendi çocukluğunuzda ortaya koyduğunuz farklılıklarınızın ne kadar kabul görüp görmediğiyle bağlantılı. Henüz çocuk doğmadan oluşturulan beklentilerin birçoğu karşılıksız kalıyor ve çoğu ebeveyn, hayal kırıklığı ya da üzüntü hissediyor. Bu da çocukla ilişkiyi olumsuz etkiliyor. Ebeveynin yetersiz hissetmesine, dolayısıyla öfkeyle, üzüntüyle tepki göstermesine neden olabiliyor. Ebeveynin hissettiği yetersizlik duygusunun da toplumun beklentilerine ayak uydurma çabasından kaynaklandığını unutmamak gerekiyor.
Toplumun beklentilerine ayak uydurmaya çalışırken, çocukların kendilerine has karakterler olduğu gerçeği sıkça göz ardı ediliyor. Çocukların, kendilerine ait bir mizacı olduğunu ve beklentilerimizden farklı ilgi alanları olabileceğini unutmamak gerekiyor. Aksi takdirde çocuğun karakter özelliklerinin ve davranışlarının tamamen ebeveyn tutumuna bağlı kalacağı varsayılabilir. Bu da ebeveynin kontrol etme ihtiyacını tetikleyebilir. Daha fazla kontrol etme eğilimi gösteren ebeveyn, çocuğun biricikliğine alan açmakta zorlanabilir ve potansiyelin açığa çıkmasına engel olabilir.
Ebeveyn olarak, sizin beklentileriniz nereden geliyor?
Buna ek olarak, ebeveynlerin çocuklarında tahammül etmekte en çok zorlandıkları davranışlar, aslında kendilerinde kabul etmekte zorlandıkları davranışlardır. Çünkü, ebeveynler, çocuklarıyla ilgili hayal kurarken ve beklenti oluştururken, kendilerindeki bütün olumlu özellikleri alacaklarını düşünebilirler. Ancak, kendilerinde bile kabul etmekte zorlandıkları olumsuz davranışların, kusursuz olmasını hayal ettikleri bir bireyde de olduğu gerçeğiyle yüzleştiklerinde, tahammül edebilmeleri zorlaşabilir. Tahammül etmenin zorlaştığı noktada, çocuğa olduğu gibi alan açabilmek mümkün olmayabilir.
İşte bu noktada ebeveyn, ışığı kendisine tutabilirse, hissettiği yetersizlik duygusunun çocuğuyla ilgili değil, kendi oluşturduğu beklentilerine dair olduğunu fark edebilir. Bu sayede, ilişki iyileşmeye başlar. Ebeveyn olarak, kendi oluşturduğunuz beklentiler nereden geliyor? Kendi çocukluk anılarınıza baktığınızda, sizden beklenilenler nelerdi? Ne kadarını karşılamayı başardınız? Karşılayamadığınız noktada nasıl tepkilerle karşılaştınız ve nasıl hissettiniz? Farklı düşünmenize, davranmanıza ne kadar alan açılabildi? Bu soruları cevaplamaya çalıştığınız zaman, kendinizle ilgili tahammül etmekte zorlandığınız konuları, çocuğunuza yansıttığınızı fark edebilirsiniz.
Çocuğunuza kendi çocukluk anılarınızla yaklaşıyor olabilirsiniz
Kendi ebeveynlerimize tepki göstermektense, çocuklarımıza tepki gösterebilmek daha mı kolay geliyor? Kendi ebeveynlerimize ya da çocuklarımıza tepki göstermeden önce, kendi çocukluğumuzun yaralarını sarabilmemiz mümkün mü? Çocukluğunuza dair öfke duyduğunuz, tahammül etmekte zorlandığınız anılara baktığınızda, o güne gidip, o çocuğun elinden tutabilir misiniz? O çocuğa onu gördüğünüzü, duyduğunuzu, olduğu gibi var olmasına alan açtığınızı söyleyebilir misiniz? Onu görmeden, duymadan, kendi çocuğunuzu da görebilmeniz mümkün olmayabiliyor. Çünkü her zaman kendi çocukluğunuzun yaralarıyla buğulanmış gözlük camları arkasından bakıyor olabilirsiniz. O çocuğu iyileştirebilmeye başladığınız zaman, kendi çocuğunuzla ilişkinize de daha şeffaf bir pencereden bakabilmeniz ve yargısızca alan açabilmeniz mümkün olabilir.
